HUYỀN TRÂN CÔNG CHÚA - Lê Ngọc Phái

HUYỀN TRÂN CÔNG CHÚA

(Tưởng nhớ Huyền Trân nhân kỷ niệm 674 năm ngày mất của bà)

Huyền Trân ái nữ của Nhân Tông

Vì nước đành quên phận má hồng

Vạn dặm trời Chiêm vời xứ sở

Hai châu Ô Lý mở non sông

Vâng lời cha dạy tròn câu hiếu

Phụng lệnh vua ban xót chữ tòng

Gương báu muôn đời còn sáng tỏ

Hương Tràng đất Việt rạng vầng đông.

                    Lê Ngọc Phái

Huyền Trân công chúa sinh năm 1287,  là con gái của vua Trần Nhân Tông và em gái vua Trần Anh Tông. Năm 1306, Huyền Trân được gả cho vua Chiêm Thành  là Chế Mân để đổi lấy hai châu Ô và Lý. Huyền Trân về Chiêm Thành, được phong làm hoàng hậu Paramecvari. .Một năm sau đó, khi hoàng hậu người Đại Việt vừa sinh xong hoàng tử Chế Đa Đa, thì tháng 5 năm 1307, quốc vương Chế Mân băng hà. Thế tử Chiêm sai sứ sang Đại Việt báo tang. Theo tục nước Chiêm, khi vua chết hoàng hậu phải lên giàn hỏa để tuẫn tang. Vua Trần Anh Tông biết tin, sai Trần Khắc Chung vờ sang viếng tang, tìm cách cứu Huyền Trân. Tháng 8 năm Mậu Thân (1308), Huyền Trân về đến Thăng Long. Theo di mệnh của Thượng hoàng Nhân Tông, công chúa đầu gia Phật giáo ở núi Trâu Sơn (nay thuộcBắc Ninh) vào năm 1309,  dưới sự ấn chứng của quốc sư Bảo Phát. Công chúa thọ Bồ tát giới và được ban pháp danh Hương Tràng. Bà mất ngày mồng 9 tháng Giêng năm Canh Thìn (1340).